İşte 13 milyon konutu ilgilendiren imar barışının yol haritası
13 milyon konuta yasallık kazandıracak imar barışında büyük gün yarın. Müracaatlar cuma günü başlayacak, 31 Ekim’e kadar sürecek. İmar barışına dâhil olarak vatandaş için süreci adım adım inceledik. Hangi yapılar bu kapsama dâhil, hangileri değil? Vatandaş nereye nasıl başvuracak? Kim ne kadar bedel ödeyecek? Barış sonrası vatandaş ne kazanacak? İşte tüm detaylarıyla imar barışı…
1- NEREYE NASIL BAŞVURU YAPILIR?
Kimler imar barışına başvurabilir?
31 Aralık 2017 tarihinden önce yapılan, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı ek inşaat alanları içeren tüm yapılar imar barışından faydalanacak.
Kimler kapsam dışı?
Sadece Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi ile İstanbul Tarihi Yarımada’nın Sultanahmet ve Süleymaniye çevresi, Gelibolu tarihi alanda belirlenen yerler kapsam dışında tutulacak. Ayrıca başkasına ait taşınmazlar üzerinde yapılan yapılar ile hazineye ait olup sosyal alan için tahsisli alanda yapılan yapılar kapsam dışı tutulacak.
Hazine arsasında evi olan ne yapacak?
Hazineye ait arsa üzerinde yapılan yapılar da barıştan faydalanacak. Bu arsa üzerinde evi olan vatandaş yapı kayıt belgesi aldıktan sonra arsayı da almak için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na başvuracak. Yıllardır kullandıkları arsayı rayiç bedel üzerinden alabilecek. Bu şekilde yapılacak satışlarda satış bedeli, en az yüzde 10’u peşin ödenmek üzere 5 yıla kadar taksitlendirilebilecek. Taksit tutarlarına ödeme tarihine kadar kanuni faiz oranının yarısı uygulanacak. Belediye özel mülkiyetine yapılan yapılar söz konusu ise bu defa belediye doğrudan satış yapabilecek.
İnşaat halindeki yapılarda nasıl bir yol izlenir?
İnşaat halindeki yapılarda 31 Aralık 2017 tarihi itibarıyla bitmiş kısımları için ilave inşaat alanı ihdas etmemek şartıyla yapı kayıt belgesi verilebilecek. Ayrıca yapı kayıt belgesi verilen kısımların eksik inşaat işleri tamamlanabilecek.
Başvurular nasıl yapılacak?
Yapı kayıt belgesi için müracaatlar, yapı maliklerinden herhangi birisi veya vekili tarafından, e-Devlet üzerinden yapılacak. Bakanlık gerekli görmesi halinde yetkili kurum ve kuruluşları devreye sokacak.
Başvuru tarihleri nedir?
Başvurular 8 Haziran cuma günü saat 13:00’da alınmaya başlanacak, 31 Ekim 2018’e kadar sürecek. Yapı kayıt belgesi bedeli ise 31 Aralık tarihine kadar ödenecek. Bakanlar Kurulu süreyi isterse 1 yıl uzatabilecek.
FIRSATÇILAR ÇIKABİLİR
İmar barışı düzenlemesini duyduktan sonra bu kapsama girmek için son aylarda yapılan yapılar ne olacak? Bakanlığın bu konuda tavrı net. Yetkililer, “Bu düzenlemeyi duyduktan sonra inşaat başlatanlar imar barışına müracaat edemez. Bu yapıların tamamı uydu fotoğrafları ile tespit edildi” diyor.
YALAN BEYAN İPTALE YOL AÇAR
E-devlet üzerinden başvuran vatandaş evinin tipini, büyüklüğünü belirtecek. Bu bilgiler için kimse evleri tek tek gezip teyit almayacak, vatandaşın beyanı doğru kabul edilecek. Belge düzenlenmesi safhasında yalan ve yanlış beyanda bulunulan husus bedelin eksik olarak hesaplanmasını sağlamışsa, eksik alınan bedel, ilgilisinden alınacak. Bunun ödenmemesi halinde verilmiş olan yapı kayıt belgesi iptal edilecek ve daha önce yatırılmış bedel iade edilmeyecek.
BAŞVURU İÇİN BUNLAR GEREKLİ
Yapı kayıt belgesi için e-devlet yoluyla başvuru yapacak vatandaşlardan şu belgeler istenecek:
– E-devlet şifresi
– Geçerli bir cep telefonu numarası
– Geçerli bir e-posta adresi
– Beyan edilecek yapının adresi
– Tapusu varsa ada ve parsel bilgileri
– Toplam inşaat alanı; konutların ve işyerlerinin ayrı ayrı toplam alanları (m2)
– Yapıdaki konut ve işyeri sayısı
– Arsa/Arazinin emlak vergi birim değeri (TL/m2) (İlgili belediyesinden alınabilecek)
– Yapının bulunduğu arsanın alanı; varsa tapudaki alan yoksa beyan edilecek alan (m2)
– Yapı sınıfı (sistemin sunacağı seçeneklerden seçilecek)
– İmar mevzuatına aykırılığın tarif edilmesi
– Yapıyı gösteren ve ayrılık kısmını gösteren birer adet fotoğraf.
Vatandaş başvuru yapınca sistem 24 saat içinde dönüş yapıp hesap numarası paylaşacak. Vatandaş belirlenen bedeli bu hesaba yatıracak. Daha sonra 24 ile 48 arasında yapı kayıt belgesini almaya hak kazanacak.
2- VATANDAŞ NE KADAR ÜCRET ÖDEYECEK
Başvuru yapıldı, ödenecek tutar nasıl belirlenecek?
Emlak vergi değeri ile yapının yaklaşık maliyeti toplanacak. Konutlarda bu bedelin yüzde 3’ü, ticari kullanımlarda yüzde 5’i ödenecek. Tapuda yapılacak her işlem için (Cins değişikliği, kat mülkiyeti kurulması gibi) ödenen bedel kadar bir bedel daha ödenecek. Taksit yapılmayacak.
Yapı maliyeti nasıl hesaplanacak?
Emlak vergi değeri belediyeden öğrenilecek. Yapı maliyetini ise bakanlık belirledi. Hürriyet’in de duyurduğu gibi; tarımsal amaçlı basit binalar için metrekareye 200 lira, 1-2 katlı binalar ve basit sanayi yapıları için metrekareye 600 lira, 3-7 katlı binalar ve entegre sanayi yapıları için metrekareye 1000 lira, 8 ve daha yüksek katlı binalar için metrekareye 1.600 lira, lüks binalar, villa, alışveriş kompleksi, hastane gibi yapılar için de metrekare başına 2.000 lira, güneş enerjisi santrallerinde (GES) ise megavat başına 100 bin lira esas alınarak hesap edilecek. Yapı Kayıt Belgesi bedeli, genel bütçenin ilgili cetveline gelir kaydedilmek üzere, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın merkez muhasebe birimi hesabına yatırılacak.
Ben ödedim, komşum ödemiyor ne olacak?
Bir binanın tamamının ruhsatsız olması ile binalarda ilave inşaat olması farklı sonuçlar doğuracak. Söz gelimi 5 katlı bir binada bir ev sahibi çatıda biri balkonda izinsiz inşaat yaptı. Bu malikler ayrı ayrı müracaat edip belge alabilir. Ancak binanın tamamı ruhsatsız ise o zaman tüm maliklerin sürece dahil olması ve herkesin payına düşen bedeli ödemesi gerekiyor. Aksi takdirde bina yasallık kazanamıyor. Dilerse tek bir kişi çıkıp tüm bedeli ödeyip daha sonra diğer maliklerden de talep edebilir.
ÖRNEK ÖDEME TABLOSU
ANKARA KONUT
Ankara Altındağ Atıfbey Mahallesi Bereket Sokak’ta100 metrekare arsa üzerinde 2 katlı ve tamamı konut alanı toplam 125 metrekare bina
Yapının maliyeti: 125×600 = 75 bin TL
Arsa için emlak vergi değeri: 100×320= 32 bin TL
Toplam bedel:107 bin TL
Yapı Kayıt Belgesi için ödenecek tutar: 3.210 TL (yüzde 3’ü)
ANKARA İŞYERİ
Ankara Mamak Boğaziçi Mahallesi 1060’ıncı sokakta 200 metrekare arsa üzerinde 4 katlı ve tamamı işyeri olan toplam 300 metrekare bina
Yapının yaklaşık maliyeti: 300×1000 =300 bin TL
Arsa için emlak vergi değeri: 200×250 = 50 bin TL
Toplam bedel: 350 bin TL
Yapı Kayıt Belgesi için ödenecek tutar:17.500 TL (yüzde 5’i)
İSTANBUL KONUT
İstanbul Ümraniye İnkılap Mahallesi 29 mayıs caddesinde yer alan 200 metrekare arsa üzerinde 4 katlı ve tamamı konut olan toplam 300 metrekare bina
Yapının maliyeti: 300×1000 = 300 bin TL
Arsa için emlak vergi değeri: 200×420.47= 84 bin 94 TL
Toplam bedel: 384 bin 94 TL
Yapı Kayıt Belgesi için ödenecek tutar:11.523 TL
Ortalama daire başına düşen tutar: 2.880 TL
İSTANBUL’DA DURUM NASIL?
İSTANBUL Anadolu yakasında en çok imar barışı başvurusu Pendik, Ümraniye, Beykoz, Üsküdar’dan beklenirken, Avrupa yakasında Fatih, Küçükçekmece, Bağcılar ve Esenyurt öne çıkıyor. Türkiye Veri İşleme Merkezi (TUVİMER) Strateji ve İş Geliştirme Direktörü Ömer Türkoğlu ise İstanbul’u araştırdı. Emlak rayiç değerlerinin mahalleden mahalleye değişiklik gösterdiğini belirten Türkoğlu, “Ortalama metrekare değerlerine bakarak; 200 metrekare arsada 160 metrekare inşaat alanına sahip bir konutun ödeyeceği kayıt tutarı Fatih’te 9 bin 402 TL’den 83 bin 070 TL’ye kadar konut için, 15 bin 670 TL’den 138 bin 450 TL’ye kadar iş yeri için değişkenlik gösterebiliyor. Bu incelemeyi aynı arsa ve yapı için Beykoz’da yaptığımızda konutlar için 3 bin 108-4 bin 812 TL aralığı, işyerleri için ise 5 bin 180-8 bin 020 TL aralığı görülüyor. Fatih ilçesine göre oluşan bu büyük fark arazi ve arsa bedellerindeki farktan kaynaklanmakta. İncelemeyi Üsküdar’da 6 katlı, her katında 4 daire olma üzere toplam 24 dairesi bulunan 2 bin 500 metrekare alana sahip bir bina yaptığımızda arsayı da 600 metre olarak kabul edecek olursak bu yapı için ödenecek tutarlar 83 bin 100 TL ile 131 bin 862 TL konut yapısı için çıkmakta. Bu hesaplama aynı büyüklükte bir iş yeri için hesaplanacak olursa 138 bin 500-219 bin 770 TL aralığına ulaşıyor. Bu durumda konut kabulünde bu yapı için her bir dairenin ödeyeceği ortalama tutar 3 bin 450 TL ile 5 bin 500TL arasında değişiyor” dedi.
3- İMAR BARIŞI NE FAYDA SAĞLAR?
İmar barışı vatandaşa ne sağlar?
Yapı kayıt belgesi alan yapı artık yasal hale gelecek. Yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilecek. Yapıların malikleri, bu belgenin bir örneğini belediye ve özel idaresine vermek zorunda olacak. Yapı kayıt belgesi alan yapılara su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilecek.
Yıkılan bina kapsama girer mi ya da ödenen ceza iade alınır mı?
Daha önceden bir ceza kesilmiş ve ödenmiş ise bu bedel vatandaşa iade olmayacak. Bina yıkımı gerçekleşmiş ise imar barışından faydalanması söz konusu olmayacak.
Kayıtlı evler ipotek gösterilir mi?
İskan alınmadığından kat mülkiyeti kurulamayan yapılarda yapı kayıt belgesi alındıktan sonra maliklerinin tümünün muvafakat etmeleri halinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın kat mülkiyeti tahsis edilecek. Yani kat mülkiyeti için tüm malikler anlaşmalı ve gereken yol yeşil alan gibi terkleri yapmalı. Bu durumda yapı kayıt belgesine ödenen bedel kadar bir bedel daha ödenecek. Kat mülkiyetine geçen yapıların alım satımı yasallık kazanacak. Bina teminat, ipotek ve her türlü bankacılık işlemlerinde değerlendirmeye alınacak. Yapılar artık ekonomik bir değer olarak gösterilecek.
Yapı Kayıt Belgesi ne zamana kadar geçerli olacak?
Yapının yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerli olacak. Yapıların yenilenmesi durumunda ise yürürlükte olan imar mevzuatı hükümleri uygulanacak.
Hürriyet – Gülistan Alagöz